MONUMENTAL: NOTRE DAME & KUPOLA NA STIJENI

Fotografi Fondacije VII Tomas van Houtryve i Zijah Gafić imali su priliku da dobiju nezapamćen pristup nekim od najznamenitijih vjerskih objekata na svijetu. Na zadatku za časopis „National Geographic Magazine“ fotografirali su Kupolu na stijeni u Jerusalemu i katedralu Notre-Dame u Parizu.

Ziyah Gafić dobio je rijetku priliku da pristupi Kupoli na stijeni koja je možda i najviše osporavana građevina bilo gdje na svijetu, a, od 1844. godine, jedna od najčešće fotografisanih i prepoznatljivih. Čak i objavljivanje Gafićevog foto eseja bilo je politički nabijeno, kada je u gotovo svim izdanjima časopisa „National Geographic“ na lokalnim jezicima na naslovnicama upotrijebljena fotografija džamije, osim u izraelskom, arapskom i kineskom izdanju.

Kupola na stijeni predstavlja jedan od najstarijih sačuvanih primjera islamske arhitekture na svijetu i od suštinske je važnosti za abrahamske religije. Ima veliki značaj za muslimane koji vjeruju da je Muhammed počeo svoje noćno putovanje kod stijene koja se nalazi u središtu građevine. Prema jevrejskoj predaji, Kupola se nalazi na vrhu jevrejskog Brda hrama, čiji je Zapadni zid (ili Zid plača) mjesto prema kojem su Jevreji okrenuti tokom molitve. Francuski Vitezovi Templari su je oskrnavili i pretvorili džamiju u crkvu i konjušnicu, učinivši je svojim sjedištem. Nekoliko stoljeća kasnije, jordanski kralj Abdulah tu je ubijen. Okružen odredima izraelske interventne policije i u pratnji nekolicine zakonodavaca, 28. septembra 2000. godine, izraelski premijer Ariel Sharon popeo se do Kupole na stijeni kako bi dokazao izraelski suverenitet i vratio se 45 minuta kasnije, ostavljajući iza sebe trag razaranja koji je izazvao Drugu intifadu. Danas je to i dalje mjesto obožavanja ali i političko žarišno područje između Izraela, Palestinaca i muslimanskog svijeta.

Thomas Van Houtryve jedan je od samo tri fotografa koji su dobili pristup da dokumentiraju rekonstrukciju katedrale Notre-Dame nakon požara koji je uništio njen krov 2019. godine. Od tada fotografijama bilježi renoviranje ove trenutačno prepoznatljive građevine koja također predstavlja jednu od najčešće fotografiranih građevina na svijetu. Louis Daguerre, jedan od prvih koji su radili s ovim medijem u nastanku, prvi ju je fotografirao 1838. ili 1839. Katedrala Notre-Dame prisutna je u francuskom kulturnom i političkom životu na način koji uveliko nadilazi vjeru i koji premašuje bilo koju drugu građevinu u zemlji. Predstavlja simbol francuske nacije i simbol Pariza. Tokom svoje historije, bila je pozornica teatralnih političkih poruka i izražavanja uzvišenog ljudskog autoriteta: Pariška komuna ju je opustošila, istopili su plemenite metale, te preuzeli vlasništvo nad njom; Napoleon je sebe tamo krunisao kao cara 1804. godine i vratio katedralu Katoličkoj Crkvi; a generala Charlesa De Gaullea su u otvorenom automobilu bez krova u trijumfalnoj povorci odvezli do mase okupljene kraj katedrale kako bi ujedinio Francuze krajem Drugog svjetskog rata dok su u Parizu još uvijek trajale borbe.

Notre-Dame se nalazi na 48.8534°N 2.3488°E, što je „nulta tačka” u Francuskoj, mjesto odakle se vrši svako mjerenje do ili od Pariza, smještajući grad i katedralu u samo središte francuske političke geografije.

„Monumental“ je izložba koja nam omogućuje razgovor o nacionalnom identitetu, politici, socijalnoj koheziji, podjelama, kolonijalizaciji i političkom nasilju kroz prisustvo i simbolizam dvaju monumentalnih sakralnih građevina čije se prisustvo proteže daleko izvan granica vjere.

Otvorenje izložbe: Petak, 26. april u 18.00 sati

Mjesto: Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine

Izložba je dio 29. izdanja kulturološkog programa "Modula Memorije"