Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba

Izložba Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba smještena je u prizemlju i na galeriji istočnog krila zgrade Odjeljenja za arheologiju. Pomno odabranih 3000 arheoloških nalaza kroz posebno naglašene tematske cjeline pružaju hronološki uvid u razvoj i slijed kultura prethistorijskih razdoblja. Najraniji tragovi aktivnosti modernog čovjeka na ovim prostorima tokom starijeg kamenog doba (paleolitika) dokumentirani su različitim oblicima kamenog i koštanog oruđa i oružja. Promjene u organizaciji gospodarskog i društvenog života koje su uslijedile tokom mlađeg kamenog doba (neolitika) odrazile su se i na materijalnim ostacima kultura koje karakterizira proizvodnja keramičkog posuđa kao i nove tehnike u izradi kamenih izrađevina. Bakreno doba (eneolitik) karakterizira upotreba metala, odnosno bakra koji je sve češće zamjenjivao kost i kamen u izradi oruđa i oružja. Tokom brončanog i željeznog doba upotreba različitih izrađevina od bronce i željeza imala je dalekosežne posljedice za daljnji razvoj ljudskih zajednica koje karakteriziraju novi oblici materijalne i duhovne kulture, razvoj rudarstva i metalurgije, te sve izraženija socijalna diferencijacija. Slijedeći tragove materijalne kulture izložba Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba ilustrira svakodnevni život naučno identificiranih prethistorijskih zajednica – od kulture stanovanja, privrednih aktivnosti do vjerovanja i umjetnosti, rekonstruirajući odnose unutar njih samih kao i veze s drugim zajednicama. Ovom izložbom se naglašavaju opšta kulturna dostignuća, razvoj trgovine i tehnologije, socijalni kontakti, razmjena iskustava, znanja i ideja, cijela dinamika života prostora koji je kroz dugo razdoblje prethistorije bio intenzivno uključen, ili je u nekim aspektima čak oblikovao, društvene i kulturne tokove ondašnjeg poznatog svijeta.

Izloženu građu prate odgovarajući tekstovi, crteži i fotografije, kao i prema autentičnim arheološkim podacima izrađene rekonstrukcije prethistorijskih kuća, keramičkih i metalurških radionica i procesa, koje za cilj imaju da posjetiocima olakšaju razumijevanje namjene, načina upotrebe i značenja pojedinih predmeta u kontekstu svakodnevnog života u različitim prethistorijskim razdobljima.

Neki od lokaliteta s kojih potječu izloženi predmeti su: Badanj u Borojevićima kod Stoca, Butmir kod Sarajeva, Obre I i Obre II kod Kaknja, Lisičići kod Konjica, pećina Hrustovača kod Sanskog Mosta, Pivnica u Potočanima kod Odžaka, Pod kod Bugojna, Donja Dolina kod Bosanske Gradiške, Ošanjići kod Stoca, Jezerine, Ribić i Ripač kod Bihaća, Glasinačko područje.