Predstavljen novi međunarodni projekat Zemaljskog muzeja BiH, Univerziteta Ferara i Univerziteta La Sapienza of Rome "AFTER THE ICE"

U utorak, 18.06.2024. godine u izložbenoj sali stalne postavke “Bosna i Hercegovina u prethistorijsko doba” održana je press konferencija povodom novog naučno-istraživačkog projekta pod nazivom “After the ice-Forager uses of persistent places".

Novi međunarodni projekat “AFTER THE ICE” okupio je istraživače koji namjeravaju bolje razumjeti zajednice lovaca i sakupljača koje su krajem posljednjeg ledenog doba (kasni paleolitik) nastanjivale prostor oko basena Jadranskog mora. Kao reprezentativni lokaliteti za razumjevanje ovih zajednica i poređenje života na dva različita istovremena staništa izabrane su potkapine Badanj kod Stoca u Bosni i Hercegovini i Taljente (Tagliente) u sjevernoj Italiji. Slojevi ova dva lokaliteta pokrivaju period tzv. epigravitjena, tj. period nakon kraja maksimuma glacijacije od oko 16.000 do 13.000 godina tokom kojeg dolazi do naglog otopljavanja i podizanja razine Jadranskog mora. Prije oko 20,000, tokom maksimuma glacijacije, nivo Jadranskog mora bio je na oko 130 m niže od današnjeg nivoa mora. Tokom čitavog perioda postoji direktna kopnena veza preko sjevernog Jadrana, snažne kulturne veze i populacioni uticaji između ljudskih zajednica italijanskog i balkanskog poluostrva.  

Projekat je podržan preko programa PRIN (Projekti od relevantnog nacionalnog interesa) koji finansira italijansko Ministarstva za sveučilišta i istraživanje. Projekat vode profesorica Federica Fontana sa Sveučilišta u Ferari i profesor Dušan Borić sa Sveučilišta “La Sapienza” u Rimu.

Veliki fundus arheološkog materijala sa nalazišta Badanj čuva se u Zemaljskom muzeju BiH i otkriven je tokom dvije istraživačke faze – između 1976. i 1979. godine, koju je vodio tadašnji kustos Zemaljskog muzeja BiH Đuro Basler i između 1986. i 1987. godine koju su vodili Zilka Kujundžić Vejzagić ispred Muzeja u partnerstvu sa Robertom Whallonom ispred Sveučilišta Mičigen u SAD. Novi projekat ima za cilj da analizira do sada neobrađene dijelove kremenog i koštanog materijala, prije svega ostatke kremenih oruđa i ostatke životinjskih kostiju. Tokom već započetih analiza na ostacima kostiju, pronađeni su dezartikulisani ostaci ljudskih kostiju koje su sada direktno datovane putem metode radiokativnog ugljenika. Dobijeni datum potvrđuje kasnopaleolitsku starost ovih ljudskih ostataka i ovi ostaci trenutno predstavljaju najstarije direktno datovane ljudske ostatke na teritoriji Bosne i Hercegovine. U toku je i analiza drevne DNK ovih individua čime ćemo dobiti dragocjene podatke o genetskom naslijeđu ovih paleolitskih zajednica što će dati prvu informaciju o populacijama koje su naseljavale Balkansko poluostrvo tokom kasnog paleolita.

Tokom zvanične posjete istraživača koji rade na projektu “AFTER THE ICE” Zemaljskom muzeju BiH u Sarajevu na konferenciji za štampu obratili su se prof. Dušan Borić i dva postdoktorska istraživača koji će analizirati različite klase arheološkog materijala sa lokaliteta Badanj, dr. Beniamino Mecozzi i dr. Nicolò Fasser, dok su ispred muzeja govorile zamjenica direktora i viši kustos dr. Ana Marić i načelnica Odjeljenja za arheologiju  viši kustos Adisa Lepić.